از کجا بفهمیم عسل خراب شده است[ آیا عسل فاسد می شود]

از کجا بفهمیم عسل خراب شده است؟

خرید عسل طبیعی به دلیل خواص بی‌شمار آن برای سلامتی و استفاده‌های متنوع در زندگی روزمره، همواره یکی از دغدغه‌های مردم بوده است.

با پیشرفت آگاهی و علم ،مصرف این ماده مغذی به حدی برای مردم جدی و مهم شده است که دائما سوالات مهم برایشان پیش می آید.

اما این سؤال برای بسیاری از افراد پیش می‌آید که آیا عسل خراب می‌شود؟ اگر خراب می‌شود، چگونه می‌توان متوجه شد؟

این مسئله برای افرادی که عسل را به مقدار زیاد خریداری می‌کنند یا به دلیل مصرف کم، مدت زمان زیادی آن را نگه می‌دارند اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

در این مقاله با بررسی علمی و کاربردی به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهیم.

به‌طور کلی، عسل یکی از محصولات طبیعی است که به دلیل ویژگی‌های خاص خود از جمله وجود آنزیم‌ها، ترکیبات ضد باکتریایی و pH پایین، مقاومت بالایی در برابر فساد دارد.

اما عواملی وجود دارد که ممکن است باعث کاهش کیفیت عسل شود. بیایید ابتدا بررسی کنیم که چگونه می‌توان عسل خراب شده را تشخیص داد و سپس به عوامل موثر در خرابی آن بپردازیم.

فهرست مطالب

• از کجا بفهمیم عسل خراب شده است؟
• چرا عسل فاسد نمی‌شود؟
• عسل کهنه بهتر است یا تازه؟
• مضرات عسل کهنه
• تغییرات ظاهری و مزه‌ای عسل که نشان‌دهنده خراب شدن است
• چگونه از خراب شدن عسل جلوگیری کنیم؟
• آیا عسل شکرک زده خراب شده است؟

چرا عسل فاسد نمی‌شود؟

عسل طبیعی به دلیل ترکیبات خاص خود مقاومت بسیار بالایی در برابر فساد دارد.

در واقع، عسل یکی از معدود مواد غذایی است که به‌طور طبیعی فاسد نمی‌شود و همین ویژگی باعث شده که از قدیم به عنوان یک نگه‌دارنده طبیعی برای مواد غذایی دیگر استفاده شود.

به عنوان مثال، سیاه دانه که ماده بسیار محبوبی نزد علاقه مندان به درمان های سنتی است. برای مصرف سیاه دانه و دریافت خواص آن باید این ماده را آسیاب و یا نیم کوب کرد.

سیاه دانه بعد از نیم کوب شدن در معرض هوا اکسید شده و خواص خود را از دست می دهد. برای جلوگیری از خراب شدن سیاه دانه آن را با عسل مخلوط می کنند. زیرا بافت و خواص ضد باکتریایی عسل اجازه فساد به سیاه دانه نمی دهد.

دلایل علمی این امر عبارتند از:

غلظت قند بالا: عسل طبیعی حاوی حدود 80 درصد قند است. این غلظت بالا باعث کاهش فعالیت آب در عسل می‌شود، به این معنی که باکتری‌ها و قارچ‌ها نمی‌توانند در آن رشد کنند. قند های عسل بسیار راحت هضم می شوند و ضرری برای بدن ندارد.

pH پایین: عسل دارای pH پایین است که محیط اسیدی ایجاد می‌کند و بسیاری از میکروب‌ها در چنین محیطی نمی‌توانند زنده بمانند.

وجود آنزیم‌ها: در عسل طبیعی آنزیمی به نام گلوکز اکسیداز وجود دارد که در حضور اکسیژن تولید پراکسید هیدروژن می‌کند. این ترکیب ضد باکتری طبیعی، عسل را از رشد میکروب‌ها محافظت می‌کند.

این عوامل باعث می‌شود که عسل طبیعی برخلاف بسیاری از مواد غذایی دیگر، حتی پس از گذشت سال‌ها نیز قابل استفاده باشد.

با این حال، عوامل محیطی مانند دما و رطوبت ممکن است روی کیفیت عسل تأثیر بگذارند.

عسل کهنه بهتر است یا تازه؟

یکی از سوالات متداولی که در مورد عسل مطرح می‌شود این است که آیا عسل تازه بهتر است یا عسل کهنه؟

پاسخ به این سوال بستگی به نوع عسل و شرایط نگهداری آن دارد.

به طور کلی، عسل تازه به دلیل داشتن آنزیم‌های فعال‌تر و طعم طبیعی‌تر ممکن است برای بسیاری از افراد جذاب‌تر باشد. در صورتی که عسل کهنه به مرور زمان آنزیم های مفید خود را از دست می دهد.

تنها خاصیتی که عسل کهنه دارد این است که، با گذشت زمان رطوبت داخل خود را از دست می دهد و آنزیم های زنده عسل درصد ساکارز عسل را پایین می آورند.

ما در مورد ساکارز و مقدار استاندارد این نوع قند در عسل های طبیعی و مصنوعی به صورت مفصل در مقاله ساکارز چیست، آن را بررسی کردیم که می تواند مکمل خوبی برای این مطلب باشد.

عسل تازه معمولاً دارای رایحه و طعم شدیدتری است و از لحاظ آنزیمی غنی‌تر است.

از طرف دیگر، عسل کهنه ممکن است به دلیل تبلور قندها کمی تغییر کند، ممکن است شکرک بزند یا به اصطلاح رس ببندد، اما همچنان خواص درمانی و غذایی خود را حفظ می‌کند. در نتیجه، نمی‌توان به طور قطع گفت که عسل کهنه یا تازه کدام یک بهتر است، زیرا این موضوع بستگی به سلیقه مصرف‌کننده دارد.

در اینجا سوال پیش می آید، آیا عسلی که شکرک می زند طبیعی است؟ در ادامه حتما در مورد این موضوع بیشتر صحبت خواهیم کرد.

مضرات عسل کهنه

هرچند عسل طبیعی به‌طور کلی خراب نمی‌شود، اما عسل کهنه ممکن است به دلیل نگهداری نامناسب تغییراتی در ترکیبات شیمیایی خود تجربه کند که مصرف آن ممکن است به بدن آسیب برساند.

در صورتی که عسل به درستی نگهداری نشود و در معرض دمای بالا یا نور مستقیم آفتاب قرار گیرد، ممکن است ترکیبات مضر مانند هیدروکسی‌متیل‌فورفورال (HMF) در آن تولید شود. این ماده می‌تواند برای سلامتی مضر باشد.

البته زنبورداران معتبر و اصیل حتما عسل تولید شده را به آزمایشگاه می فرستند تا این فاکتور آزمایشگاهی مورد بررسی قرار بگیرد.

برای عسل های تازه برداشت شده نیاز به اندازه گیری این فاکتور نیست.

همچنین اگر عسل به مدت طولانی در معرض رطوبت قرار گیرد، ممکن است خاصیت ضدباکتریایی خود را از دست بدهد و بستر مناسبی برای رشد باکتری‌ها فراهم کند.

بنابراین، نگهداری صحیح عسل اهمیت زیادی دارد و باید در محیط خشک و خنک نگهداری شود.

تغییرات ظاهری و مزه‌ای عسل که نشان‌دهنده خراب شدن است

اگرچه عسل به‌طور کلی فاسد نمی‌شود، اما می‌تواند در اثر عوامل مختلف تغییراتی در ظاهر و طعم آن ایجاد شود.

این تغییرات ممکن است نشانه‌های کاهش کیفیت یا خراب شدن عسل باشند:

تغییر رنگ: یکی از نشانه‌های اصلی کاهش کیفیت عسل، تغییر رنگ آن است. عسل تازه معمولاً دارای رنگی روشن و شفاف است، اما با گذر زمان ممکن است تیره‌تر شود. البته این تغییر رنگ لزوماً به معنای خراب شدن عسل نیست، بلکه نشانه‌ای از گذر زمان است.

بوی نامطبوع: اگر عسل شما بوی ترش یا الکلی به خود گرفت، احتمالاً نشانه‌ای از شروع فرآیند تخمیر است. تخمیر در عسل می‌تواند ناشی از رطوبت زیاد یا نگهداری در دمای نامناسب باشد.

تغییر در مزه: عسل طبیعی دارای مزه‌ای شیرین و خوشایند است. اما در صورتی که مزه آن به ترشی یا تلخی گرایش پیدا کند، ممکن است نشان‌دهنده خراب شدن یا تخمیر باشد.

وجود حباب‌های هوا: اگر در داخل ظرف عسل حباب‌های هوا مشاهده کردید، این نشانه‌ای از تخمیر عسل است. تخمیر باعث تولید گاز در عسل می‌شود که به صورت حباب ظاهر می‌شود.

اگر با مزه تلخی عسل روبه رو شدید اول در مورد نوع عسل استعلام بگیرید. عسل مناطقی که حوالی گل خشخاش به دست آمده باشد کمی مزه تلخی دارد.

چگونه از خراب شدن عسل جلوگیری کنیم؟

برای جلوگیری از خراب شدن یا کاهش کیفیت عسل، نکات زیر را در نظر بگیرید:

• نگهداری در دمای مناسب: عسل باید در دمای اتاق (بین 18 تا 24 درجه سانتی‌گراد) نگهداری شود. دمای بسیار بالا یا پایین می‌تواند به کیفیت عسل آسیب بزند.
• محافظت از نور مستقیم آفتاب: نور آفتاب می‌تواند باعث اکسیداسیون برخی ترکیبات عسل شود. بنابراین بهتر است عسل را در ظروف تیره یا در کابینت نگهداری کنید.
• درب ظرف را همیشه محکم ببندید: برای جلوگیری از ورود رطوبت به داخل عسل، همیشه درب ظرف عسل را محکم ببندید.
• از ظروف شیشه‌ای یا فلزی استفاده کنید: عسل را بهتر است در ظروف شیشه‌ای یا فلزی نگهداری کنید، زیرا این ظروف مانع از نفوذ هوا و رطوبت به داخل عسل می‌شوند.

آیا عسل شکرک زده خراب شده است؟

بالاتر قول دادیم که در مورد عسل شکرک زده بیشتر توضیح بدیدم.

بسیاری از مردم در اثر عدم آگاهی، به محض اینکه با عسل شکرک زده رو به رو می شوند، یا فکر می کنند عسلی که خریدند تقلبی بوده و یا فکر می کنند خراب شده است.

اما اصلا چنین نیست. امروزه علم ثابت کرده که شکرک زدن عسل اتفاقا یکی از نشانه های طبیعی بودن و خام بودن عسل است. جلو تر در مورد عسل خام بیشتر توضیح خواهیم داد.

برای اینکه توضیح بدهیم چرا شکرک زدن یکی از نشانه های طبیعی بودن عسل است باید ابتدا عسل های موجود در بازار را دسته بندی کنیم.

به طور کلی در بازار امروز کشور ما 4 نوع عسل در حال خرید و فروش است که عبارت است از :

• عسل های طبیعی
• عسل های تغذیه ایی
• عسل های شرکتی
• عسل های تقلبی و شیمیایی

عسل های طبیعی همانطور که از نامشان پیداست، یعنی اینکه زنبور عسل شهد گیاهان رو نوشیده و آنزیم های خودش را به آن اضافه کرده و شهد را به عسل تبدیل کرده است.

این دسته از عسل ها به دلیل تبلور قند های طبیعی، و رطوبت هوای منطقه تولید شده، در صورتی که خام باشند، در دمای پایین شکرک می زنند.

عسل های تغذیه ایی، یعنی اینکه زنبور ها به جای شهد گیاهان از شربت شکر و شربت ذرت تغذیه کردند و آنزیم های خودشان را به شربت اضافه نموده و محصول نهایی یک عسل تغذیه ایی است، این نوع از عسل هم در دمای پایین شکرک می زند.

اینکه چگونه بفهمیم عسل طبیعی است یا تغذیه ایی جلو تر توضیح خواهیم دادم.

عسل های شرکتی، همان هایی هستند که از مغازه ها با برچسب سلامت و بهداشت وجود دارد. این نوع عسل ها معمولا همان عسل های تغذیه ایی هستند که با فیلتراسیون و تصفیه، طی فرآیند حرارت دهی بالا، تهیه و بسته بندی شده اند.

انتخاب این عسل برای کارخانه ها به این دلیل است که قیمت بسیار پایینی دارد و اگر کسی مقدار کمی با زنبورداری آشنا باشد در حیاط خانه خود می تواند عسل تولید کند.

دلیل حرارت دهی به این نوع عسل ها این است که عموم مردم فکر می کنند عسل شکرک زده تقلبی است. به عسل ها حرارت می دهند که اولا راحت بسته بندی شود و ثانیا دیگر شکرک نزند. همین حرارت دهی باعث می شود که عسل دیگر خام نباشد. و تمام آنزیم های مفید خود را از دست بدهد.

یکی از دلایلی که می گوییم عسل را در چای داغ نریزید، همین موضوع است، چون عسل اگر طبیعی باشد، در دمای بالا خواص خود را از دست می دهد، اگر طبیعی نباشد که دیگر فرقی نمی کند، چون آنزیم مفیدی برای از دست دادن ندارد .

ما در مطلب قبلی در مورد ویژگی های عسل خام به صورت مفصل توضیح داده ایم و خواص آن را بررسی کردیم، در صورتی که فرصت دارید حتما به آن مقاله سر بزنید.

دسته آخر هم که از نامشان پیداست، یعنی عسل تقلبی، توسط سودجویان و به دلیل عدم آگاهی و توانایی اقتصادی مردم، از ترکیب مواد شیمیایی، درست می شوند. این نوع عسل ها معمولا بافت سنگین و سفتی دارند و رنگ روشن و و یا تیره یکدست دارند.

این عسل ها به دلیل اینکه با حرارت مواد شیمیایی درست شده اند به هیچ عنوان شکرک نمی زنند.

نتیجه گیری

عسل های طبیعی اگر در جای درست و در ظرف مناسب قرار بگیرند، تا سالیان سال خراب نمی شوند، و اگر در اثر سرمای هوا شکرک بزنند، حداقل خیالمان راحت است که عسل طبیعی یا تغذیه ایی است.

برای اینکه فرق عسل طبیعی و تغذیه ایی را بفهمیم، فقط یک راه داریم، آن هم فرستادن نمونه عسل به آزمایشگاه و بررسی فاکتور پرولین و نسبت گلوکز به ساکارز است.

5 % تخفیف

عسل بهار نارنج

خرید عسل بهار نارنج، یک عسل تک گل که ازشکوفه های درختان نارنج، پرتقال و نارنگی در فصل بهار به دست می آید، بسیار جذاب است. این عسل دارای عطر و طعمی بی نظیرو خواص درمانی فراوانی است. عسل بهار نارنج به دلیل دارا بودن مواد مغذی ارزشمند برای مصرف روزانه بسیار مناسب است.

745,000 تومان

785,000 تومان

مشاهده محصول

3 % تخفیف

عسل آویشن

خرید عسل آویشن که یکی از مرغوب ترین عسل های کوهی بشمار می رود، در طب سنتی به خواص و فواید آن به شدت توصیه شده است زیرا این عسل دارای ساکارز پایین و رطوبت بسیار کم است. عسل آویشن از شهد گل کوهی آویشن در مناطق ییلاقی بدست می آید.

780,000 تومان

800,000 تومان

مشاهده محصول

3 % تخفیف

عسل شکوفه زرشک

خرید عسل زرشک یکی از محبوبترین و پرخاصیتترین عسل های ایران است، عسل زرشک بیشتر درمناطق کوهستانی تولید می شود. این عسل از شهد گلهای زرشک تهیه شده و به دلیل داشتن ترکیبات آنتی اکسیدانی، دارای خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی است.

765,000 تومان

785,000 تومان

مشاهده محصول

3 % تخفیف

عسل چهل گیاه ممتاز

عسل چهل گیاه کوهی از شهد گیاهان کوهی که عمدتا دارویی هستند بدست می آید این نوع عسل به دلیل تنوع گیاهی بالا حاوی ترکیبات غنی و مواد آلی بی نظیری می باشد. رطوبت پایین و ساکارز زیر 2 درصد یکی از ویژگی های مهم در عسل چهل گیاه است.

785,000 تومان

810,000 تومان

مشاهده محصول

3 % تخفیف

عسل نمدار جنگلی

عسل نمدار جنگلی یک عسل خاص و پر خاصیت است که از جنگل های هیرکانی استان مازندران به دست می آید. طعم خاص و کمی تلخ عسل نمدار جنگلی، این عسل را به یکی از خاص ترین عسل های مازندران تبدیل کرده است. این عسل سرشار از ویتامین C و آنتی اکسیدان است و زیر شاخه ی عسل های نیمه وحشی به حساب می آید. گلهای درخت نمدار در اواسط فصل بهار در جنگل های استان مازندارن باز شده و یک منبع غنی از مواد معدنی را به زنبور ها هدیه می دهد.

787,000 تومان

810,000 تومان

مشاهده محصول

سوالات متداول: